Zelfvertrouwen
Een kind met genoeg zelfvertrouwen gelooft in zichzelf en in wat het kan: 'Ik kan en durf dat zelf.' Een kind met zelfvertrouwen heeft meestal ook gevoel van eigenwaarde: 'Het is goed dat ik er ben.' Dit wordt ook wel zelfwaardering genoemd of een positief zelfbeeld.
Zelfvertrouwen, zelfstandigheid en zelfbeeld
Bij een goede opvoeding leer je kinderen dingen die hen helpen een zelfstandig persoon te worden, een persoon die zelf kan kiezen, een mens met een eigen mening. Krijgt je kind veel leuke, positieve reacties? Kan het laten zien wat het kan? Dan krijgt je kind een goed beeld over zichzelf. Kinderen met een goed zelfbeeld kunnen zich in verschillende situaties redden. Wanneer kinderen te veel van zichzelf verwachten, is de kans groot dat hun verwachtingen niet uitkomen. Daar worden ze onzeker van.
Het 'ik-ideaal'
Een puber heeft veel meer zelfkennis dan een kind op de basisschool. Pubers hebben al een goed beeld van hun eigen karakter, denken na over hoe je met anderen om moet gaan en weten vrij goed hoe anderen over hen denken.
Bij het zelfbeeld hoort niet alleen zelfkennis, maar ook het 'ik-ideaal'; hoe je zou willen zijn. De vergelijking maken tussen 'zo ben ik' en 'zo zou ik willen zijn' kunnen basisschoolkinderen nog niet, maar pubers wel.
Bij pubers speelt het ik-ideaal net zo'n belangrijke rol als het zelfbeeld. Leeftijdsgenoten zijn een voorbeeld voor elkaar, ook om gedrag uit te proberen. Zo kunnen ze nagaan wat bij hen past en wat niet. Pubers kunnen idolen hebben die ze willen imiteren: 'Zo wil ik ook zijn!'
Zelfwaardering
Tussen zelfbeeld en ik-ideaal zit het gevoel van eigenwaarde. Bij een positief zelfbeeld is de zelfwaardering gunstig: 'Het is goed dat ik er ben.' Ouders spelen hierbij een belangrijke rol, maar de rol van leeftijdsgenoten wordt hierin steeds groter.
Door een positieve manier van opvoeden en positieve reacties van leeftijdsgenoten krijgt je kind het gevoel geaccepteerd en gewaardeerd te worden. Dit bevordert een positief zelfbeeld.
Zelfvertrouwen
Een positief zelfbeeld en positieve zelfwaardering hebben veel te maken met zelfvertrouwen; met het gevoel dat wat jij doet belangrijk is, en het gevoel dat je greep hebt op situaties en dat je kunt omgaan met de eisen van je omgeving. Een kind met voldoende zelfvertrouwen gelooft in zichzelf en in wat het kan: 'Ik kan en durf dat zelf.'
Hoe kun je je puber helpen?
- Laat je kind zelf ervaringen opdoen. Geef het de kans zelfstandig te zijn. Daar krijgt het zelfvertrouwen van. Dit is voor ouders soms moeilijk. Pubers willen graag zelfstandig zijn, maar ze hebben ook de steun van hun ouders nodig.
- Laat je puber zelf oplossingen bedenken voor problemen. Wil je kind laat thuiskomen? Vraag hem dan hoe hij dat veilig kan doen. Een goede oplossing is bijvoorbeeld door met vrienden naar huis te fietsen. Wil je puber ergens naartoe maar is dat te ver om te fietsen? Laat hem of haar dan zelf uitzoeken of ze met het openbaar vervoer kan reizen, of laat je kind zelf regelen dat het bij een vriend of vriendin kan blijven slapen.
- Geef veel positieve aandacht. Laat zien dat je interesse hebt voor wat je kind doet. Geef vaak complimenten. Daar krijgt je kind een sterker zelfbeeld van.
- Als je negatief bent, kan je puber onverschillig worden en denken: ik doe het toch nooit goed.
- Geef veel liefde. Laat zien dat je achter je kind staat.